Μονοπάτι Δόξα Σοι ο Θεός – πυροφυλάκιο Μαδαρής

ΕΚΔΡΟΜΕΣ / ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ / ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΡΟΟΔΟΥΣ / Μονοπάτι Δόξα Σοι ο Θεός – πυροφυλάκιο Μαδαρής

Το μονοπάτι βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1600m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στην κορυφογραμμή της Μαδαρής και προσφέρει πανοραμική θέα από όπου και να κοιτάξεις. Καταλήγει κοντά στην κορυφή Αδελφοί όπου βρίσκεται και το πυροφυλάκιο της Μαδαρής. Συνδέεται με τα μονοπάτια  Μαδαρή - Σελλάδι του Καραμανλή και Δόξα σοι ο Θεός – Μούττη της Χώρας. Στην αφετηρία (στην τοποθεσία "Δόξα σοι ο Θεός" υπάρχει βρύση με πόσιμο νερό. Υπάρχει πρόσβαση με όχημα από το δρόμο Χαντριών - Πολυστύπου με κατεύθυνση την κορυφή Αδελφοί που απέχει 3 km. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος μέχρι απόστασης 800m από την αφετηρία αλλά τα τελευταία 800 m είναι σε ανώμαλο, στενό και απόκρημνο χωματόδρομο.

Κοντά στην αφετηρια βρίσκεται το πανέμορφο χωριό Κυπερούντα:

Ιστορικό

Στους πρόποδες της Μαδαρής αναδύεται ένα πανέμορφο γραφικό χωριό, η Κυπερούντα. Η Κυπερούντα είναι το μεγαλύτερο ορεινό χωριό της Κύπρου και αριθμεί σήμερα γύρω στους χίλιους πεντακόσιους κατοίκους. Το χωριό ανήκει στην γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς και γειτνιάζει με την οροσειρά του Τροόδους. Απέχει μόλις περί τα 43 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Λεμεσού και 78 χιλιόμετρα από Λευκωσία και τα βόρεια σύνορα του αποτελούν μέρος των διοικητικών ορίων των Επαρχιών Λευκωσίας - Λεμεσού.

Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο με χαμηλότερο σημείο χιλίων εκατό τριάντα μέτρων μέχρι χιλίων τριακοσίων μέτρων και κατατάσσεται στα υψηλότερα χωριά της Κύπρου. Συγκεκριμένα είναι το τρίτο ψηλότερο χωριό του νησιού μετά τα χωριά Πρόδρομος και Χανδριά. Οι βουνοκορφές που αγκαλιάζουν το χωριό έχουν ύψος από χίλια τριακόσια είκοσι μέχρι χίλια πεντακόσια τριάντα έξι μέτρα, με υψηλότερο το βουνό Μαδαρή. Το βουνό αυτό δεσπόζει επιβλητικά στα βόρεια του χωριού.

Την Κυπερούντα διαπερνούν οι βασικοί παραπόταμοι του Κούρρη διαμελίζοντας την σε στενές βαθιές κοιλάδες. Το χωριό δέχεται μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα επτακόσια σαράντα χιλιοστόμετρα. Η Κυπερούντα  διαθέτει εξαίσιες κλιματολογικές συνθήκες. Το Κλίμα της Κυπερούντας είναι ξηρό και σταθερό. Το χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν, με παγετούς και χιόνια. Το καλοκαίρι είναι ήπιο και απολαυστικό.

Εξαιτίας του μοναδικού κλίματος που κατέχει η Κυπερούντα σ’ ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, η Αγγλική Αποικιοκρατική Κυβέρνηση την είχε επιλέξει για ανέγερση Σανατόριου - σημερινού Νοσοκομείου. Η επιλογή αυτή επέφερε εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα για ασθενείς με αναπνευστικά ή στηθικά νοσήματα. Η διαδρομή προς το χωριό είναι εξίσου μαγευτική όσο και το τοπίο του.

Η Κυπερούντα συνδέεται με τα γειτονικά χωριά μέσω ελικοειδών δρόμων.  Στα ανατολικά συνδέεται με τα Χανδριά, ενώ στα νοτιοανατολικά με τις Δύμες.  Στα νοτιοδυτικά ενώνεται με τον Αμίαντο και διαμέσου του με τα «ορεινά θέρετρα του Τροόδους». Οι καλλιεργημένες εκτάσεις γης εναλλάσσονται αρμονικά με τις εκτάσεις άγριας βλάστησης πνιγμένες στους πεύκους, «τις μαζιές, τις ξυσταρκές και τις λατζιές».

Οι κάτοικοι του χωριού έχουν κύρια ενασχόληση τη γεωργία, καλλιεργούν αρκετά φρουτόδεντρα όπως ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια, αμυγδαλιές, καρυδιές, λαχανικά, φασολάκια, ντομάτες, αγγουράκια και άλλα)  έχοντας περίπου το 1/3 της παγκύπριας παραγωγής σε μήλα, και αχλάδια. Οι κάτοικοι ασχολούνται και με την αμπελοκαλλιέργεια οινοποιήσιμων ποικιλιών, καθώς και με την παρασκευή κρασιού. 

Στο χωριό μάλιστα υπάρχουν δυο οινοποιεία, το Βασιλικό (με αρκετά βραβεία στο ενεργητικό του στην Κύπρο και το εξωτερικό) και το Χάρμα. Περιορισμένη είναι και η κτηνοτροφία στην Κυπερούντα, όπως άλλωστε και στα υπόλοιπα χωριά της Πιτσιλιάς.  Το 1985 λάμβανε χώρα η εκτροφή πεντακόσιων τριάντα πέντε κατσικιών, ενώ στις μέρες μας συνεχίζεται η εκτροφή πτηνών και κουνελιών κυρίως για οικιστική χρήση. Στις μέρες μας, το χωριό διαθέτει δικό του αποχετευτικό σύστημα τριτοβάθμιας επεξεργασίας.

Ο πληθυσμός του χωριού από το 1881 μέχρι και το 1976 ακολούθησε αυξητική πορεία, εν αντίθεση με το 1982 που σημειώθηκε μείωση. Η αύξηση του πληθυσμού οφειλόταν κυρίως στη λειτουργία του γειτονικού μεταλλείου του αμιάντου, καθώς και στην ανάπτυξη της γεωργικής δραστηριότητας.  Στον πιο κάτω πίνακα είναι εμφανής η πληθυσμιακή πορεία της Κυπερούντας.   Χρονολογία Πληθυσμός Χρονολογία Πληθυσμός 1881 288 1946 1217 1891 341 1960 1548 1901 415 1973 1806 1911 509 1976 2007 1921 567 1982 1636 1931 652.

Η ονομασία του χωριού πιθανόταττα σχετίζεται με το φυτό «κύπειρος» ή «κύπερη» ή «κύπερος» ή «κάπουρο».  Ειδικότερα ο «κύπερος» είναι ένα ζιζάνιο που φύεται στην περιοχή και φέρει την επιστημονική ονομασία «cyperus rotunus» το οποίο αφθονεί στην περιοχή και χρησιμοποιείτο ως μια από τις κύριες τροφές των ζώων.

Η ίδρυση του χωριού πιθανότατα ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια.  Αυτό μαρτυρεί και η αναφορά του ονόματος σε μια σειρά από δημοτικά τραγούδια μεταξύ του 9ου με 11ου αιώνα.  Ένα απ’ αυτά τα δημοτικά τραγούδια είναι η Μαρουθκιά.  Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όπως διασώζει ο ντε Μας Λατρί, η «Chiperonda» κατατασσόταν ανάμεσα στα χωριά που αποτελούσαν βασιλικά κτήματα.  Αναφορά στο χωριό ως «Choperoda» συναντάται και στα  1573 στο χάρτη του Abraham Ortelius. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό χωριζόταν σε δύο γειτονιές τις οποίες διέσχιζε ο ποταμός Κούρης. 

Η μια γειτονιά ήταν κτισμένη πέριξ του ναού της Αγίας Μαρίνας, ενώ η άλλη στα ανατολικά της εκκλησίας της Παναγίας. Τα σπίτια ήταν χτισμένα με τέτοιο τρόπο ώστε «να μπορούν να επικοινωνούν εσωτερικά μεταξύ τους» και οι στέγες τους να είναι ενωμένες σχηματίζοντας ένα νοητό δρόμο.  Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική βοηθούσε τους κατοίκους να διαφύγουν σε περιπτώσεις εφόδων και λεηλασιών των Τούρκων αξιωματούχων.

Ιδιαίτερη αγωνιστικότητα επέδειξαν οι κάτοικοι του χωριού τόσο στον Πρώτο Παγκόσμιο,  Δεύτερο Παγκόσμιο, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, όσο και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1955 με 1959 με συμμετοχή στην ενεργό δράση αρκετών νεαρών της Κοινότητας.  Στον τελευταίο μάλιστα, ολόκληρο το χωριό συνέβαλε καθοριστικά στην διεξαγωγή του με την συμμετοχή πολλών ανώνυμων ηρώων σε ενέδρες και στον εφοδιασμό των αγωνιστών. Κατά την διάρκεια του αγώνα κατά της αποικιοκρατίας, στο βωμό της ελευθερίας θυσιάστηκαν ο Αυγουστής Σάββα, ο Γεώργιος Χαραλάμπους, ο Χριστόδουλος Καννάουρος και ο Κυριάκος Χαραλάμπους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αρχηγός Διγενής έμεινε για μεγάλο διάστημα στην Κυπερούντα. Η Κυπερούντα, διατηρεί μέχρι σήμερα την παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική του τόπου μας.  Ιδιαίτερη γραφικότητα προσδίδουν στο χωριό τα «θρησκευτικά μνημεία», σαφέστατα η κύρια εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, η εκκλησία της Παναγίας και Χρυσοσώτηρος αλλά και το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού.

Πρέπει να σημειωθεί πως το παρεκκλήσι διαθέτει ένα από «τα ενδιαφέροντα εκκλησιαστικής γλυπτικής» καθώς και τοιχογραφίες που ανάγονται στα 1521. Το παρεκκλήσι κατέχει μια θέση στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco και έχει μετατραπεί σε μουσείο.

Ετοίμασε διάθεση και έφυγες!

Αφετηρία: (α) Η τοποθεσία "Δόξα σοι ο Θεός" σε απόσταση 2 km από την Κυπερούντα και 5 km από τα Σπήλια στον δρόμο Κυπερούντας-Σπηλιών

Μήκος Μονοπατιού: 3,8 km

Υπολογίσιμος Χρόνος: 2 ώρες

Βαθμός δυσκολίας: 3

Μορφή: Γραμμικό


Διεύθυνση: Περιοχή Οροσειράς Μαδαρής

Σχετικά Άρθρα


Μοναστήρι Αγίου Νικολάου των Γάτ...

Ο Άγιος Νικόλαος των Γάτων, το παλιότερο ίσως μοναστήρι στην Κύπρο, βρίσκεται στο Ακρωτήρι Γάτα, νοτιοανατολικά της Αλυκής...


Μουσείο Ιστορικού Αυτοκινήτου

Ο γνωστός Κύπριος βετεράνος ραλίστας, που γύρισε όλο τον κόσμο για να συμμετάσχει σε πανευρωπαϊκούς και διεθνείς αγώνες...


Παραλία Αφροδίτη

Βρίσκεται κάτω από το ξενοδοχείο Saint Raphael και περιτριγυρίζεται από φοίνικες και πολύ πράσινο, δημιουργώντας μια...


Παραλία Πισσούρι

Η παραλία αυτή είναι ξεχωριστή για τη ψιλή χρυσή της άμμο, τα πολύχρωμα βότσαλα, τα μέτρια κύματα και τα κρυστάλλινα...