Το Υδραγωγείο της Αγίας Νάπας

Ανάμεσα στα μνημεία που διασώζονται στα δημοτικά όρια της Αγίας Νάπας σημαντική είναι η παρουσία του μεσαιωνικού Υδραγωγείου, που για εκατοντάδες χρόνια ικανοποιούσε τις ανάγκες του ομώνυμου μοναστηριού και ολόκληρης της περιοχής.

Το υδραγωγείο της Αγίας Νάπας είναι ένα από τα ελάχιστα που διασώζονται στην Κύπρο και χρονολογείται στη ρωμαϊκή περίοδο.

Τα ερείπια του βρίσκονται στην περιοχή μεταξύ του Ακρωτηρίου Πύλα και του Ακρωτηρίου Κάβο Γκρέκο.

Αποτελεί ένα πραγματικό μνημείο του νερού και είναι μια πολύπλοκη κατασκευή. Εκτός από τις εξειδικευμένες γνώσεις για την κατασκευή του, χρειάζονταν συνεχή συντήρηση και προστασία για την αποφυγή διαρροών, αλλά και καθαρισμού των αλάτων που σχηματίζονταν λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας του νερού σε ανθρακικό ασβέστιο.

Στα παλιά χρόνια το υδραγωγείο διοχέτευε το νερό μιας πηγής που βρισκόταν βορειοανατολικά του χωριού Ορμήδεια στις δεξαμενές του εν λόγω χωριού.

Η αρχική πορεία του υδραγωγείου εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια της επισκόπησης της περιοχής του 1974 με την ανασκαφή 3 βαρελοειδών κατασκευών που βρίσκονταν στη θέση "Μάνα του Νερού".

Σήμερα υπάρχει ένα μακρύ υπόγειο υδραγωγείο λαξευμένο στο βράχο και καταλήγει στη "Μάνα του Νερού", που λειτουργούσε ως δεξαμενή κατακαθήσεων ή πύργος νερού, όπως τους γνωρίζουμε από σύγχρονα υδραγωγεία. Το υδραγωγείο, που εντοπίστηκε σε μήκος 2 χιλιομέτρων, εκτεινόταν από την τοποθεσία "Μάνα του Νερού" μέχρι το μοναστήρι, ακολουθώντας την ηπιότερη δυνατή διαδρομή στην υφιστάμενη μορφολογία του εδάφους.

Το νερό συλλεγόταν σε μια τεράστια δεξαμενή, που είναι κτισμένη κάτω από μια συκομουριά στην αυλή του μοναστηριού και το χρησιμοποιούσαν για άρδευση των περβολιών που βρίσκονταν σε χαμηλότερα επίπεδα μεταξύ της Μονής και της θάλασσας.

Μια άλλη διακλάδωση του υδραγωγείου μέσα στην αυλή κατέληγε σε καλυμμένο με θόλο σιντριβάνι, ακριβώς στο κέντρο της Μονής. Η νέα πορεία του υδραγωγείου, καθώς και η ύπαρξη έτοιμου οικοδομικού υλικού στην περιοχή, καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την επιλογή του χώρου ανέγερσης του Μεσαιωνικού Μοναστηριού της Αγίας Νάπας.

Οι ανάγκες που οδήγησαν στην κατασκευή του υδραγωγείου ήταν περισσότερο αρδευτικές παρά υδρευτικές. Η πλούσια γη μεταξύ της Μονής και της θάλασσας απαιτούσε άρδευση, για να ικανοποιεί τις όλο αυξανόμενες ανάγκες των μοναχών και των κατοίκων.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανάλαβε μεγάλης κλίμακας εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου με την οικονομική στήριξη του Δήμου της Αγίας Νάπας. Στα πλαίσια της εφαρμογής του προγράμματος INTEREG III οι εργασίες αυτές συνεχίστηκαν το 2006, αφού η έγκριση του προέβλεπε την αποκατάσταση ολόκληρου του μήκους του υδραγωγείου.

Για τον σκοπό αυτό ανασκάφηκε το υδραγωγείο σε μήκος περίπου 100 μέτρων, ενώ συντηρήθηκε το μέρος εκείνο που, είτε δεν είχε συντηρηθεί στο παρελθόν, είτε είχε ανακαλυφθεί με τις ανασκαφές του 2008. Εργασίες συντήρησης αναλήφθηκαν επίσης στα καταληκτικά σημεία του υδραγωγείου που διασώθηκαν μέσα και έξω από τον χώρο του Μοναστηριού.

Διεύθυνση Υδραγωγείου Αγίας Νάπας: Αγία Νάπα
Ιστοσελίδα: www.agianapa.org.cy

Σχετικά Άρθρα

Παραλία Κισσόνεργα

Σημεία Βυζαντινής Τέχνης -2

Μονοπάτι Άρτεμις

Παραλία Λούκκος του Μάντη